آسیب های وارده به دیسک کمر خفیف و شدید می توانند منجر به طیف وسیعی از علایم و عوارض در فرد بیمار شده و با آسیب های وارده به نخاع و ریشه اعصاب منجر به کاهش دامنه حرکتی و فعالیت فرد و یا حتی منجر به فلج های موقت و یا خدای ناخواسته دایم شود. به گفته دکتر محسن القاسی جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات در تهران، با شناخت علایم دیسک کمر خفیف و شدید و اجرای صحیح شیوه های درمانی می توانید به سرعت به روال عادی کار و زندگی خود بازگردید.
بیرون زدگی دیسک کمر خفیف
منظور از بیرون زدگی دیسک کمر خفیف وضعیتی است که طی آن بخشی یا تمامی دیسک های بخش لومبار (کمری) از محل اصلی خود در فاصله بین مهره های کمری خارج می شوند. زمانی که بیرون زدگی دیسک کمر خفیف و یا شدید رخ می دهد، به دلیل خروج دیسک از محل اصلی خود، به طناب نخاعی و یا ریشه های اعصاب شما فشار وارد آمده و در نتیجه طیف وسیعی از علایم و عوارض را ممکن است تجربه نمایید. به طور معمول این علایم شامل درد، بی حسی، گز گز، مور مور، صعف و مشکلات هماهنگی بدنی می باشند.
به گفته دکتر محسن القاسی، بیرون زدگی دیسک کمر خفیف و شدید ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهند. عمده ترین علت آسیب دیدگی های دیسک های لومبار ناشی از سن بالا، اضافه وزن، سبک زندگی و کار ناسالم، فشار زیاد به کمر، و نیز آسیب های تروماتیک ستون فقرات می باشند. به طور معمول در مراحل اولیه، بیرون زدگی دیسک کمر خفیف می باشد و در صورت عدم درمان به موقع ممکن است بدل به بیرون زدگی دیسک کمر شدید گردد.
علائم و نشانه های دیسک کمر خفیف
علایم و نشانه های دیسک کمر خفیف متعدد می باشند و بسته به اینکه کدام دیسک کمر، به چه میزان، و در کدام جهت بیرون زدگی و یا آسیب دیدگی داشته باشد، این علایم و نشان ها می توانند به شکل های مختلفی خودنمایی کنند. به طور معمولا عوارض و علایم دیسک کمر خفیف عبارتند از:
| درد کمر | درد پا (یک طرفه) |
| درد لگن (یک طرفه) | ضعف در پا (یک طرفه) |
| درد باسن (یک طرفه) | بی حسی در لگن، باسن و یا پا (یک طرفه) |
| گز گز، بی حسی، و یا مور مور یک طرفه در پا، لگن، و یا باسن | |
در آسیب دیدگی ها و بیرون زدگی دیسک کمر خفیف، به طور معمول دردها و علایم یک طرف هستند. یعنی در یک طرف بدن شما این علایم را تجربه می کنید و با استراحت و یا کاهش فعالیت علایم شما تخفیف می یابند.
تفاوت دیسک کمر خفیف و شدید
منظور از دیسک کمر خفیف، آسیب دیدگی های دیسک های لومباری است که در مراحل ابتدایی بوده و یا بخش محدودی از دیسک های کمر تحت تاثیر قرار گرفته اند. به طور معمول تفاوت دیسک کمر خفیف و شدید در میزان و دامنه آسیب وارده و تخریب های ایجاد شده در سطح دیسک می باشد.
در دیسک کمر خفیف، علایم و عوارض محدود و عمدتاً یک طرفه می باشند. درد دیسک لومبار آسیب دیده شما حین انجام برخی حرکات خاص ایجاد شده و با کاهش و یا قطع فعالیت، درد و یا سایر علایمتان فروکش خواهند کرد. همچنین، شما با استراحت و قطع فعالیتی که منجر به بروز درد شده می توانید تا مدت ها دور از علایم بمانید.
افزون بر این در آسیب دیدگی های خفیف دیسک های کمر، از کار افتادگی به معنای فلج و یا افتادن پا در فرد بیمار مشاهده نمی شود. در حالی که اگر شما مبتلا به آسیب دیدگی های دیسک کمر شدید شده باشید، احتمال زیادی وجود دارد که حتی قادر به حرکت نباشید. در عین حال دردهای شما در آسیب دیدگی های دیسک کمر شدید، با توقف فعالیت قطع نشده و بدون مداخلات درمانی جدی و صرف زمان حداقل 2 تا 8 هفته ای، تسکینی نمی یابند.
آیا دیسک کمر خفیف خوب می شود؟
در پاسخ به این سوال که آیا دیسک کمر خوب می شود یا خیر، نکته بسیار حایز اهمیت در مورد آسیب دیدگی های دیسک های ستون فقرات به ویژه دیسک های کمری (لومبار) این است که در حال حاضر از نظر علم روز جهانی، به هیچ وجه هیچ یک از دیسک های ستون مهره ما ترمیم و یا درمان نمی شوند. اما شما می توانید با انجام درمان های مناسب علایم و عوارض ناشی از دیسک کمر خفیف و شدید خود را مدیریت نموده و کاهش دهید.
به گفته دکتر محسن القاسی جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، آسیب دیدگی های دیسک کمر خفیف با ترکیبی از روش های درمانی نگهدارنده به خوبی مدیریت شده و می توان از تشدید آنها و بدل شدنشان به آسیب دیدگی دیسک کمر شدید جلوگیری نمود. امروزه شیوه های درمان غیر جراحی بسیار مطلوبی برای درمان دیسک کمر خفیف وجود دارند که می توانید از آنها بهره ببرید. لازم به ذکر است با توجه به غیر قابل بازگشت بودن آسیب دیدگی دیسک کمر خفیف، لازم است شما سبک زندگی خود را به شکل درست و اصولی طبق تجویز جراح ستون فقرات خود تغییر دهید تا بتوانید به خوبی دیسک کمر خفیف خود را کنترل و علایم آن را محدود نمایید.
دیسک کمر خفیف در بارداری
در دوره بارداری تغییرات بدنی بسیار زیادی در سطوح مختلف اندامی، سلولی، فیزولوژیک، هورمونی، عضلانی، و حتی استخوانی مادران باردار رخ می دهد. به دلیل افزایش سطح هورمون های زنانه طی دوره بارداری که لازمه نگه داشتن جنین در رحم و آماده سازی بدن مادر برای افزایش حجم حفره شکمی و نیز زایمان می باشد، عضلات، لیگامنت ها و تاندون ها شل می شوند. این امر منجر به افزایش فشار به ستون فقرات شده و در نتیجه احتمال آسیب دیدگی دیسک کمر خفیف در بارداری بالاتر می رود.
همچنین، اضافه وزن مادر حین بارداری، کم آبی بدن، عدم تحرک کافی، و نیز نداشتن آمادگی بدنی و برنامه ورزشی مناسب سایر عواملی هستند که می توانند زمینه را برای بروز انواع آسیب دیدگی های دیسک کمر در بارداری مساعد نمایند. به گونه ای که تقریباً بیش از نیمی از زنان باردار به نوعی طی بارداری دچار انواع آسیب های دیسک کمر خفیف می گردند.
رعایت موارد زیر کمک شایانی به پیشگیری از آسیب دیدگی های دیسک کمر خفیف حین بارداری می نمایند:
- بارداری برنامه ریزی شده
- رعایت رژیم غذایی مناسب
- داشتن فعالیت های بدنی ورزشی متناسب با وضعیت جسمانی مادر
- نوشیدن آب و مایعات به میزان فراوان
- استراحت کافی
- استفاده از کمربندهای مخصوص بارداری
- پرهیز از جابجایی اجسام سنگین
درمان دیسک کمر خفیف
به طور کلی امروزه برای درمان آسیب دیدگی های دیسک کمر خفیف شیوه های درمان نگهدارنده توصیه می شود. منظور از درمان های نگهدارنده برای آسیب های دیسک کمر خفیف و شدید آن دسته از روش های درمانی هستند که بدون جراحی انجام می شوند. به گفته دکتر محسن القاسی جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات تهران، در صورتی که روش های درمانی نگهدارنده برای آسیب دیدگی های دیسک های بخش لومبار ستون فقرات موثر واقع نشوند، لازم است از روش های جراحی استفاده شود که امروزه به طور معمول به صورت نورو آندوسکوپی و جراحی های بسته صورت می پذیرند.
قرص برای دیسک کمر خفیف
داروهای متعددی را می توان برای درمان آسیب های دیسک کمر خفیف استفاده نمود که بسته به وضعیت آسیب دیدگی دیسک شما، توسط جراح ستون فقرات برایتان تجویز خواهد شد. نمونه قرص های موثر برای درمان آسیب دیدگی دیسک کمر عبارتند از:
- داروهای ضد درد بدون نسخه همچون استامینوفن، ایبوپروفن، و ناپروکسن
- داروهای نورو پاتیک مثل گابا پنتین، پرگابالین، دولوکسین، و ونلافاکسین
- انواع شل کننده های عضلانی همچون متو کاربامول
- داروهای مخدر همچون اوکسی کودن، استامینوفن کدئین، ترامادول و مرفین
فیزیوتراپی برای دیسک کمر خفیف
روش های متعدد فیزیوتراپی با دستگاه های تولید جریان های برق، امواج فراصوتی، لیزر درمانی و نیز لامپ های مادون قرمز می توانند به کاهش علایم و عوارض دیسک کمر شما کمک شایانی نمایند. در حوزه فیزیوتراپی برخی تمرینات می توانند به کاهش علایم دیسک کمر خفیف کمک نمایند. افزون بر روش های اصلی فیزوتراپی فوق الذکر، موارد زیر نیز برای تخفیف و مدیریت دردهای دیسک های کمری در فیزیوتراپی مقدور می باشند:
- تمرینات کششی تقویت عضلات کمر
- تمرینات اصلاحی
- تمرینات اصلاحی
- ماساژ درمانی
- طب سوزنی
- سرد/ گرم کردن
درمان دیسک کمر خفیف در خانه
با توجه به اینکه بخش عمده درمان دیسک کمر خفیف در خانه و توسط فرد صورت می گیرد، بنابراین در حقیقت لازم است که فرد سبک زندگی خود را اصلاح نماید. برای این منظور در گام نخست باید فرد زمان استراحت روزانه خود را افزایش داده و فواصل زمانی کار و فعالیت بدنی خود را کوتاه تر نماید.
در عین حال خودداری از بلند کردن اجسام سنگین عامل مهمی در کاهش فشار وارده به آسیب دیدیگی دیسک کمر خفیف می باشد. انجام تمرینات فیزیوتراپی در منزل، رعایت رژیم غذایی به منظور کاهش وزن، افزایش مصرف مایعات (کم آبی عامل اصلی تخریب دیسک های کمر است)، و تمرینات ورزشی روزانه نقش بسیار مهمی در کم کردن علایم فعلی دیسک کمر خفیف و نیز اجتناب از بازگشت مجدد این علایم و عوارض دارند.
افزون بر این، تعویض تشک و بالش و انتخاب رختخواب طبی استاندارد در کنار فراگیری و رعایت اصول درست خوابیدن برای کاهش کمر درد ناشی از دیسک کمر خفیف در خانه کمک شایانی به بهبود شما خواهد داشت.
منابع:
