منظور از آنچه به اصطلاح در بین مردم دیسک کمر نامیده می شود، هر نوع آسیب وارده به دیسک های لومبار (ناحیه کمری) از ستون فقرات می باشد. آسیب های دیسک های کمری (لومبار) به خودی خود دردناک و بسیار آزارنده هستند. دیسک کمر در بارداری شایع تر بوده و شدت درد آنها نیز بسیار بیشتر از حد عادی است. در صورت بروز علایم دیسک کمر در بارداری لازم است برای درمان به موقع و مناسب، در اسرع وقت به جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات مراجعه بفرمایید.
برای دیسک کمر در بارداری چه باید کرد؟
کمر درد در حین بارداری برای زنان حامله یک وضعیت شایع و رایج است. کمر دردهای دوره بارداری به ویژه در مراحل پایانی بارداری بیشتر می شود، زیرا لیگامنت های بدن مادر شل شده و بزرگ شدن جنین به وضعیت طبیعی ستون فقرات مادر فشار زیادی وارد می آورد. همچنین استرس های ناشی از بارداری منجر به افزایش احتمال آسیب دیدگی ستون فقرات به ویژه در دیسک های کمر می شود.
به گفته دکتر محسن القاسی جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، این افزایش فشار ناشی از بارداری منجر به بروز کمر دردهای زیادی برای مادران می شود، اما آسیب دیدگی دیسک های کمر به ویژه پارگی دیسک های لومبار، جزو موارد نادر بارداری می باشند، مگر اینکه مادر قبل از بارداری دچار فرسودگی دژنراتیو دیسک های کمر و یا پارگی دیسک های کمری شده باشد که در این حالت بارداری آن را تشدید می نماید.
در صورتی که آسیب دیدگی دیسکی در کمر داشته باشید طی بارداری با انجام نرمش های ساده روزانه، اجتناب از مصرف دخانیات، مصرف زیاد مایعات، و نیز استفاده از کرست ها و یا بریس های مخصوص حمایت از ستون فقرات، می توانید دوره بارداری خود را بدون خطر و مشکل خاصی سپری نمایید.
آیا دیسک کمر در بارداری خطرناک است؟
کمر درد در بین بیش از 56 درصد از زنان باردار گزارش شده است که به ویژه از هفته 12 بارداری شدت می یابد. تغییرات هورمونی به ویژه افزایش هورمون ریلکسین در این بازه زمانی منجر به تغییر شکل بافت همبند، تغییرات بافت های کلاژنی، و نرم شدن لیگامنت های لگنی شده و در نتیجه احتمال پارگی و یا جابجایی دیسک های کمر در بارداری را به میزان زیادی افزایش می دهد.
البته بارداری به تنهایی ریسک افزایش آسیب دیدگی های دیسک های کمری را بالا نمی برد. عوامل متعدد دیگری نیز در این بین می توانند دخیل باشند. طبق پژوهش های صورت گرفته موارد زیر عوامل افزایش خطر و ریسک بروز انواع آسیب دیدگی های دیسک های لومبار در زنان حامله هستند:
- بالا رفتن سن بارداری در زنان
- بالا بودن شاخص توده بدنی (BMI) در زنان باردار
- سابقه داشتن انواع آسیب دیدگی های دیسک کمری (لومبار) پیش از بارداری
- نداشتن سبک زندگی فعال
- نداشتن تمرینات ورزشی منظم پیش و هنگام بارداری
آیا دیسک کمر باعث سقط جنین می شود؟
دوره بارداری برای تمامی زنان حامله بسیار دشوار است، زیرا در کنار افزایش ناگهانی وزن ناشی از شکل گیری جنین، تغییرات هورمونی گسترده ای در بدن زن باردار صورت می گیرد که وی بتواند متناسب با افزایش اندازه جنین شرایط درونی بدن خود را تطبیق داده و در عین حال نیز آمادگی لازم برای زایمان را کسب نماید. به همین دلیل، انواع آسیب دیدگی های دیسک کمر در بارداری رخدادهای ناخوشایند و آزارنده ای هستند که تنش های مادر باردار را به شدت افزایش می دهند.
خوشبختانه طبق بررسی های صورت گرفته، درمان آسیب دیدگی های دیسک های کمر در بارداری تفاوتی با زمان های دیگر نداشته و اکثریت زنان باردار بعد از 6 هفته با روش های درمانی نگهدارنده و بدون جراحی موفق به کنترل آسیب های وارده به دیسک های لومبار خود شده اند.
افزون بر این، تاکنون آسیب دیسک های کمری (لومبار) هیچ گونه نقشی در وضعیت بارداری، وضع حمل و یا خدای ناکرده سقط جنین در زنان باردار نداشته است. مگر اینکه به دلیل شدت آسیب دیدگی های دیسک لومبار زن باردار ناگهان دچار فلج اندام های تحتانی (پاها) شده و سقوط نماید (درگیر شدن عصب سیاتیک) که خوشبختانه این حالت تاکنون در هیچ مرجع علمی به ثبت نرسیده است.
علائم دیسک کمر در بارداری
در صورتی که شما دچار مشکلات و یا آسیب دیدگی های دیسک کمر در بارداری شده باشید، در بیش از 90 درصد موارد علایم شما به صورت گرفتگی عصب سیاتیک خود را نشان می دهند. علایم معمول گرفتگی سیاتیک طی دوره بارداری به صورت یک درد شلیک شونده و سوزان است که از پشت باسن به ران و پاها رفته و گاه حتی تا کف پا و نوک انگشتان پا نیز کشیده می شود.
به طور معمول درد دیسک کمر در بارداری معمولاً در هر زمان تنها در یک طرف از بدن وجود دارد. پایی که دچار درد عصب سیاتیک شده معمولاً احساس سنگینی و یا ضعف دارد.
ورزش برای دیسک کمر در بارداری
تمرینات ورزشی منظم روزانه در دوره بارداری برای پیشگیری از آسیب دیدگی های دیسک های لومبار (کمری) طی دوره بارداری ضروری هستند. در صورتی که پزشک زنان و جراح ستون فقرات شما صلاح می‌دانند می توانید تمرینات مناسب وضع خود همچون پیاده‌روی و یا آب درمانی را انجام دهید. برای تقویت عضلات اطراف دیسک های کمر خود حتماً لازم است با فیزوتراپیست متخصص مشورت نمایید.
تمرینات کششی به حالت چهار دست و پا (وضعیت گربه-گاو)، حرکت مناسبی برای نیرومند ساختن عضلات لومبار شما هستند. این تمرین را حداقل 10 بار هر روز پشت هم انجام داده و هر بار حین اجرای آن چند ثانیه عضلات را بکشید.
تمرین دیگر، سفت کردن و تقویت عضلات لگنی است. به این منظور به پشت دراز بکشید و در حالی که زانوهایتان را خم نموده اید، سعی کنید پشت کمر خود را که در حالت عادی قوس دارد، به زمین بچسبایند. این حالت را 3 الی 5 ثانیه نگاه دارید و حداقل 10 مرتبه پشت هم تکرار کنید.
چه مدت بعد از عمل دیسک کمر می توان باردار شد؟
عمل دیسک کمر روش درمانی جراحی برای مواردی است که دیگر نتوان با استفاده از روش های درمانی نگه دارنده اقدام به بهبود و درمان آسیب های وارده به دیسک کمری (لومبار) نمود. در عمل های جراحی دیسک های لومبار به طور معمول دیسک آسیب دیده و ضایعات مربوط به آن تخلیه می شوند و به همین علت دیگر هیچ خطری متوجه فرد نخواهد بود که در طی دوره بارداری به وی وارد آید.
بسته به نوع عمل دیسک کمر، دوره نقاهت بین 2 تا 6 ماه متغیر است. در عین حال بسته به وسعت و تعداد دیسک های آسیب دیده، سن، و توان بدنی شما، مدت زمان نقاهت شما می تواند متفاوت باشد. به همین دلیل بهتر است بسته به مورد، هر خانم پیش از اقدام به بارداری ابتدا با جراح ستون فقرات خود مشورت نماید تا به وی زمان ایمن شروع بارداری را بیان نماید. رعایت این زمان نیز برای آسودگی خاطر از ترمیم کامل محل جراحی، بهبود کامل، و تکمیل فرآیندهای توانبخشی (فیزیوتراپی و کار درمانی) بیمار می باشد.
درمان خانگی دیسک کمر در بارداری
با توجه به اینکه آسیب دیدگی دیسک های لومبار (کمری) یک وضعیت جدی است که نمی توانیم خودمان با روش های خود درمانی در منزل به رفع آن اقدام کنیم، بنابراین لازم است که حتماً به پزشک متخصص مراجعه نموده و سیر درمانی را تحت نظر وی ادامه دهیم. با این حال، بنا به گفته دکتر محسن القاسی جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات در تهران، شما می توانید طی دوره بارداری با رعایت نکات زیر در منزل به کاهش و یا پیشگیری از بروز مشکلات و آسیب دیدگی های دیسک کمر خود بپردازید:
- اجتناب از بلند کردن بار و یا اجسام سنگین (بیش از 2 کیلو گرم)
- رعایت حالت درست بندی و استفاده از صندلی و مبلمانی که اصول ارگونومی را به درستی رعایت کرده اند.
- اجتناب از هر فعالیتی که به دیسک های محدوده کمر شما فشار و یا آسیب وارد نماید.
- رعایت اصول درست خواب با قرار دادن بالش مابین دو زانو، به پهلو خوابیدن و چرخیدن به طرفین با صورتی که دو زانوی شما به هم متصل باشند.
- از کشف های با پاشنه کوتاه استفاده کنید (کفش تخت نپوشید)
- استفاده از کمربندهای مخصوص بارداری
بارداری بعد از عمل دیسک کمر
در صورتی که شما عمل دیسک کمر را انجام داده باشید، بارداری بعد از آن برای شما هیچ تفاوتی با زنانی که چنین جراحی را تجربه نکرده اند، ندارد. زیرا به هنگام عمل دیسک های کمری، تمامی آسیب ها و ضایعات ایجاد شده در کانال نخاعی، مهره ها، دیسک ها، و نیز ریشه های اعصاب تخلیه و ترمیم خواهند شد.
همچنین، به گفته دکتر محسن القاسی جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات در تهران، با انجام فیزیوتراپی، کار درمانی، طب سوزنی، ماساژ درمانی، حرکات اصلاحی و نیز تمرینات منظم روزانه، شما پس از اتمام دوره نقاهت افزون بر بهبود، دارای عضلات کمر بسیار نیرومندتری خواهید بود که به شما در بارداری راحت تر کمک خواهند کرد. پس بنابراین، هیچگونه آسیبی در ناحیه عمل دیسک های لومبار شما به واسطه بارداری ایجاد نخواهد شد.
البته توصیه اکید تمامی جراحان مغز و اعصاب و ستون فقرات این است که فرآیند حاملگی به صورت بارداری برنامه ریزی شده باشد و بانوان از چندین ماه پیش از آغاز بارداری با برنامه های منظم تغذیه ای و ورزشی، زمینه های بروز انواع آسیب های وارده به دیسک های کمری (لومبار) را حین دوره بارداری به حداقل برسانند.
جهت دریافت مشاوره و رزرو نوبت به صفحه تماس با ما مراجعه نمایید.
منابع
