به گفته دکتر محسن القاسی جراح برتر مغز و اعصاب در حوزه تومورهای گلیومای مغزی/ نخاعی، در صورتی که تومور گلیوما را بتوانیم در اسرع وقت شناسایی نموده و درمان کنیم، بیماران مبتلا بدون هیچ مشکل و عوارضی به سرعت به روال طبیعی زندگی پیشین خود باز خواهند گشت.
خانم ميانسال با سابقه سردرد و تارى ديد كه سالها با تشخيص واسكوليت تحت درمان بود. ما به كمك MRI و MRS توانستيم براى اين بيمار تشخيص قطعى گليوم مغزى بدهيم. بيمار تحت عمل جراحى قرار گرفت و تومور بطور كامل برداشته شد و بدون نقص عصبى ترخيص شد.
تومورهای مغزی /نخاعی گلیوم چیستند؟
انواع مختلف گونه های تومورهای مغزی/ نخاعی گلیوم به عنوان شایع ترین نوع از تومورهای مغزی/ نخاعی اولیه معروف گشته اند. منظور از تومورهای مغزی/ نخاعی اولیه، آن دسته از تومورهایی می باشند که بافت تشکیل دهنده اولیه آنها خود بافت مغزی/ نخاعی است. به گفته دکتر محسن القاسی جراح مغز و اعصاب تهران در ساختمان پزشکان امید واقع در خیابان ملاصدرا، در حدود سی و سه درصد از تمامی تومورهای مغزی و نخاعی بیماران از خاناواده تومورهای مغزی و یا نخاعی گلیوما هستند.
طبق تعریف جراحان مغز و اعصاب در حوزه تومور شناسی، تومورهای گلیوما شامل هر نوعی از تومورهای دستگاه اعصاب مرکزی می باشند که سلول منشاء آنها گونه یا زیر گونه ای از سلول های گلیایی هستند. از منظر نورو آناتومی، سلول های گلیایی به عنوان سلول های پشتیبان دستگاه عصبی انسان محسوب شده و وظیفه عملکردی به عنوان داربست، حفاظت، حمایت و تغذیه از نورون های عصبی را در مغز و نخاع شوکی ما بر عهده دارند.
جراحان مغز و اعصاب و آنکولوژیست ها تومورهای گلیوم را تومورهای مغزی/ نخاعی درون محوری می نامیده اند. منظور از درون محوری این است که تومورهای گلیوم مغزی و نخاعی داخل بافت نخاع و مغز رشد کرده اند. متاسفانه اغلب تومورهای گلیوم با بافت مغزی و نخاعی نرمال و سالم ترکیب می گردند.
از نظر توزیع سنی، این احتمال وجود دارد که تومورهای نخاعی و یا مغزی گلیوما در هر سنی در بیماران ایجاد شوند. اما، طبق بررسی های همه گیری شناسی پزشکی بیشترین موارد بروز انواع تومورهای گلیوما در بزرگسالان مشاهده شده اند. در عین حال نکته جمعیت شناختی توزیع تومورها این است که احتمال تشکیل تومورهای مغزی و یا نخاعی گلیوما معمولاً در مردان اندکی بیش از زنان و در نژادهای سفید پوست بیش از انواع نژادهای افراد سیاه پوست است.
انواع تومور گلیوما
طبق طبقه بندی های تخصصی جراحی مغز و اعصاب تومورهای مغزی و یا نخاعی گلیوم بر اساس بافت منشاء و محل تولید آنها دسته بندی شده اند که به صورت زیر می باشند:
گلیوم ساقه مغز
تومورهای گلیوم ساقه مغز دسته بسیار نادری از تومورهای گلیوم هستند که در جراحی مغز و اعصاب به آنها DIPGs نیز گشته می شود. تومورهای گلیوم ساقه مغزی به دلیل محلی که در آن تشکیل و واقع شده اند، به طور معمول به راحتی قابل جراحی شدن نیستند. تومورهای گلیوم ساقه مغز به طور عمده در کودکان دبستانی مشاهده شده و متاسفانه عامل بیشترین دلیل مرگ کودکان به واسطه تومورهای مغزی محسوب می شوند.
گلیوم آستروسیتوما
تومورهای گلیوم آستروسیتوما از سلول های ستاره ای یا آستروسیت ها که زیر دسته سلول های گلیایی محسوب می شوند، تشکیل شده اند. تومورهای گلیوم آستروسیتوما از رایج ترین انواع تومورهای مغزی هستند. به طوری که حدود نیمی از تومورهای مغزی را گلیوم آستروسیتوما تشکیل می دهد. گلیوم های آستروسیتوما به طور معمول در مغز و گاه نیز در بخش هایی از مخچه تشکیل می شوند. در دسته بندی انوام تومورهای گلیوم آستروسیتوما خطرناک ترین نوع، گلیوبلاستومای مولتی فرم است که عملاً به عنوان بدخیم ترین نوع تومور مغزی هم به شمار می آید.
الیگودندرو گلیوما
در جراحی مغز و اعصاب، انواعی تومور گلیوم الیگودندرو گلیوما از سلول هایی به نام الیگودندروسیت ایجاد شده اند. تومورهای الیگودندرو گلیوما به طور عمده در ساختارهای اصلی مغز تشکیل می شوند. انواع الیگودندروگلیوم حدود 2 الی 4 درصد از تومورهای اولیه مغزی را در انسان ایجاد می می نمایند. الیگودندروگلیوما بیشتر در جوانان و میانسالان مرد مشاهده می شود. نشانه رایج این تومورها تشنج است که بین 50 تا 80 درصد بیماران آن را دارند. این دسته به عنوان خوش خیم ترین نوع تومورهای مغزی گلیوما و یا گلیومای خوش خیم شناخته می شود.
تومورهای اپاندیدوما
تومورهای اپاندیدوما نوعی از تومورهای گلیوم مغزی و نخاعی هستند که منشاء آنها سلول های اپاندیم دیواره های بطن های مغزی یا طناب نخاعی و مسیرهای حرکت مایع مغزی نخاعی می باشند. تومورهای اپاندیدومای مغز و نخاع در انسان بسیار نادر هستند؛ تنها حدود 2 الی 3 درصد تومورهای مغزی را شامل می شوند. تومورهای اپاندیموما بیشتر در کودکان و نوجوانان مشاهده می شوند. انواع تومورهای اپاندیموما در حدود 8 الی 10 درصد از تومورهای مغزی و نخاعی کودکان با سن کمتر از 10 سال را تشکیل می دهند. بیشتر تومورهای اپاندیموما در نزدیک ساختار مخچه ایجاد شده و اغلب نیز منجر به بروز هیدروسفالی در بیماران می گردند. متاسفانه احتمال بروز متاستاز (گسترش) در تومورهای گلیوم نوع آپاندیموم به کل مغز و نخاع بسیار بالاست.
تومور گلیوم مسیر بینایی
تومور گلیوم مسیر بینایی به عنوان گونه خوش خیم و گرید پایین تومورهای گلیوم مغزی شناخته شده است. تومور گلیوم مسیر بینایی در مسیر عصب بینایی و یا ساختار چلیپای بینایی تشکیل می شوند. تومورهای گلیومای مسیر بینایی به طور عمده در آن دسته از بیمارانی مشاهده می شود که مبتلا به بیماری نادر نوروفیبروماتوز نوع 2 می باشند. تومور گلیوم مسیر بینایی در صورت رشد و عدم درمان با احتمال زیادی ممکن است در بیماران مبتلا منجر به مشکلات بینایی و هورمونی شود. در صورتی که تومور گلیوم مسیر بینایی در بیماران منجر به مشکلات هورمونی شود، به آن تومور گلیوم هیپوتالاموسی گفته خواهد شد.
تومور گلیوم ترکیبی
تومور گلیوم ترکیبی نوعی از تومورهای گلیومای مغزی است که از چندین نوع سلول تشکیل شده باشد. تومور گلیوم ترکیبی به طور عمده از دو یا تعداد بیشتری از انواع سلول های گلیایی تشکیل شده است. در جراحی مغز و اعصاب به تومور گلیوم ترکیبی اغلب با تومور الیگو-آستروسیتوما گفته می شود. انواع مختلف تومورهای گلیوم ترکیبی اغلب در ساختارهای مغزی ایجاد می شوند و از نظر میزان شیوع و بروز، در مردان بزرگسال بیشتر شایع مشاهده شده اند.
منابع
https://my.clevelandclinic.org/
