آشنایی با انواع دیسک‌ها( گردن، کمر، توراسیک)
همه عارضه‌هایی که برای ستون فقرات ایجاد می‌شوند، بسیار دردناک هستند و باعث مختل‌شدن فعالیت‌های روزمره خواهند شد. به همین دلیل خیلی زود باید درمان شوند. درمان دیسکهای گردن، درمان دیسک کمر و درمان توراسیک به روش‌های مختلفی انجام می‌شوند. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. برای استفاده از این روش‌ها، نظر و تشخیص پزشک متخصص از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مطلب به بررسی انواع روش‌های درمانی عارضه‌های ستون فقرات خواهیم پرداخت. به طور کلی 24 دیسک بین مهره‌های ستون فقرات وجود دارد. این دیسک‌ها از گردن تا پائین ادامه دارند و به سه دسته دیسکهای گردن، دیسک کمر، توراسیک تقسیم می‌شوند که هر کدام عملکرد خاصی را برعهده دارند و وجود هر کدام از آنها برای عملکرد صحیح ستون فقرات ضروری است. در این مطلب به طور خاص با بیماری‌ها و درمان دیسک توراسیک آشنا می‌شویم.
دیسک های گردن
این ناحیه که ستون فقرات گردنی هم نامیده می‌شود، 7 استخوان یا مهره دارد که روی هم قرار گرفته‌اند. اولین مهره اطلس نام دارد که از پایه جمجمه شروع می‌شود. وجود این مهره برای صاف نگه داشتن سر ضروری است.
مهره یا دیسک دوم «محور» نام دارد که به اطلس اجازه می‌دهد چرخش داشته باشد. هفت مهره گردنی به وسیله یک نوع مفصل به هم اتصال پیدا می‌کنند. این مفصل امکان حرکت به جلو، عقب و چرخیدن را فراهم می‌کند. دیسکهای ضربه‌گیر هم در بین مهره‌ها قرار دارند.
دیسک کمر
ستون فقرات انسان در ناحیه کمر از 5 مهره تشکیل شده است. این مهره‌ها بزرگ‌ترین مهره‌های ستون فقرات انسان هستند. و همچنین ضخامت بیشتری دارند. وجود این دیسک‌ها برای ثابت ماندن ستون فقرات ضروری است.
در واقع دیسکهای کمر، وزن بدن را به صورت مستقیم تحمل می‌کنند. دیسک کمر مرکز تعادل بدن محسوب می‌شود. وجود این دیسک‌ها و رباط‌هایی که باعث اتصال آنها می‌شوند، امکان راه رفتن، نشستن و برخاستن را فراهم می‌کنند.
دیسک توراسیک چیست؟
اساسا به دیسکهای قفسه سینه توراسیک گفته می‌شود. به طور کلی 24 دیسک بین مهره‌ای در ستون فقرات وجود دارد که 12 مورد در ستون فقرات قفسه سینه قرار دارند. هر کدام از دیسکهای قفسه سینه بین دو مهره قرار می‌گیرند تا به عنوان ضربه‌گیر یا بالشت عمل کنند. همچنین از سائیده شدن مهره‌ها به یکدیگر جلوگیری می‌کنند. برای درمان توراسیک به سایت دکتر محسن القاسی، فوق تخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
این دیسک‌ها نسبت به دیسکهای گردن و دیسک کمر بسیار نازک‌تر هستند. توراسیک با دنده‌ها ارتباط دارد؛ البته به جز دو دیسک پائین. این دیسک‌ها ساختار خاصی دارند که به شرح زیر است:
- لایه بیرونی: این قسمت از توراسیک دارای الیاف سخت و بادوامی است که از کلاژن تشکیل شده‌اند. وجود این لایه برای محافظت از هسته نرم این دیسک‌ها ضروری است.
- هسته داخلی: این فضا به صورت ژله‌ای است و شبکه‌ای ژله‌ای دارد. این هسته باعث ایجاد حرکت بین مهره‌های مجاور نسبت به لایه بیرونی می‌شود.
درمان دیسکهای گردن، کمر، توراسیک
همه عارضه‌هایی که برای ستون فقرات ایجاد می‌شوند، بسیار دردناک هستند و باعث مختل‌شدن فعالیت‌های روزمره خواهند شد. به همین دلیل خیلی زود باید درمان شوند. درمان دیسکهای گردن، درمان دیسک کمر و درمان توراسیک به روش‌های مختلفی انجام می‌شوند. هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند. برای استفاده از این روش‌ها، نظر و تشخیص پزشک متخصص از اهمیت بالایی برخوردار است. به عنوان مثال٬ برای درمان دیسک گردن، دو روش جراحی و غیرجراحی وجود دارد. در درمان غیرجراحی، درد تا حدود زیادی مدیریت می‌شود. بیشتر از این شیوه برای درمان دیسکهای ملایم استفاده می‌شود. در موارد خاص هم از درمان‌های تهاجمی یا جراحی استفاده می‌کنند. در ادامه این دو روش مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
روش غیرجراحی
این روش هم به چند شکل انجام می‌شود که عبارتند از:
- خودمراقبتی: بیشتر دردهای ناشی از فتق دیسک گردن، ظرف مدت کمتر از 1 هفته بهبود پیدا می‌کنند. در این حالت فعالیت محدود می‌شود. حتی ممکن است از یخ یا آب گرم برای درمان دیسکهای گردن استفاده شود. البته می‌توان از انواع داروها هم در این زمینه استفاده کرد.
- دارودرمانی: ممکن است پزشک شما برای درمان از دارو استفاده کند. انواع داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و استروئیدی در این زمینه وجود دارند. داروهای غیراستروئیدی از جمله ناپروکسن، آسپیرین، ایبوپروفن و … هستند. حتی ممکن است از شل‌کننده عضلات برای گرفتگی عضلانی استفاده شود. این شل‌کننده‌های عضلانی عبارتند از متوکاربامول، سیکلوبنزاپرین، کاریسوپرودول و … . استفاده از این داروها باید تحت نظر پزشک و در بازه زمانی خاصی انجام شود.
- فیزیوتراپی: هدف از انجام فیزیوتراپی، بازگشت به حرکات و فعالیت‌های عادی بدن است. همچنین کمک می‌کند تا دچار آسیب مجدد نشوید. فیزیوتراپی نحوه انجام صحیح فعالیت‌های فیزیکی را نشان می‌دهد. انجام ورزش و تمرینات تقویتی از جمله فعالیت‌هایی است که در فیزیوتراپی انجام می‌شوند.
- درمان‌های سنتی: برخی از درمان‌های رایج طب سنتی هم ممکن است تاثیر به‌سزایی در درمان دیسکهای گردن داشته باشند. روش‌هایی مثل طب سوزنی، یوگا، طب فشاری، رژیم غذایی و … روی درمان این عارضه تاثیرگذارند.
روش جراحی
اگر سایر درمان‌های محافظه‌کارانه پاسخگو نباشند، باید از روش جراحی استفاده کرد. البته عواملی مثل سن، شدت عارضه، سابقه بیماری و … باید درنظر گرفته شوند. از جمله روش‌های جراحی در درمان دیسکهای گردن، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اگر سایر درمان‌های محافظه‌کارانه پاسخگو نباشند، باید از روش جراحی استفاده کرد. البته عواملی مثل سن، شدت عارضه، سابقه بیماری و … باید درنظر گرفته شوند. از جمله روش‌های جراحی در درمان دیسکهای گردن، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دیسککتومی و فیوژن قدامی (ACDF): در این روش یک برش کوچک در جلوی گردن شما ایجاد می‌شود. با کنار زدن عصب‌ها و عروق، بخشی از دیسک که آسیب دیده است را خارج می‌کنند. فضای خالی را با استخوان پر می‌کنند تا همجوشی ایجاد شود. با گذشت زمان مهره‌ها با یکدیگر پیوند می‌خورند.
- دیسککتومی میکروآندوسکوپی با حداقل تهاجم: در این روش درمان دیسکهای گردن، برشی کوچک در ناحیه پشت گردن ایجاد می‌شود. از لوله‌های کوچک برای بزرگ‌تر کردن تونل به مهره استفاده می‌شود. در این تکنیک بخشی از استخوان برداشته می‌شود تا ریشه عصب و دیسک دیده شود. این روش نسبت به دیسککتومی سنتی آسیب کمتری ایجاد می‌کند.
در صورتی که به دنبال درمان دیسک های گردن، کمر و توراسیک هستید، بهتر است با دکتر محسن القاسی مشورت کنید.
بررسی روش‌های درمان دیسک کمر
برای درمان دیسک کمر هم از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. این روش‌ها شامل تهاجمی و غیرتهاجمی می‌شوند. در ادامه با انواع روش‌های درمانی برای دیسک کمر آشنا می‌شوید.
روش غیرتهاجمی
در این روش‌ها از کمترین تهاجم و درد برای درمان استفاده می‌شود. روش‌های غیرتهاجمی هم به چند دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
- اصلاح حرکت: در این روش درمان دیسک کمر، سبک زندگی فرد و رفتارهای او اصلاح می‌شود. ممکن است هنگام انجام فعالیت‌های مختلف، فشار زیادی به دیسک‌ها وارد شود. با یادگیری انجام صحیح حرکات از بروز دردهای کمر جلوگیری می‌شود.
- انواع داروها: استفاده از داروهای مسکن برای تسکین درد کمر هم بسیار رایج است. داروهایی مثل استامینوفن، ناپروکسن، ایبوپروفن و … برای تسکین درد استفاده می‌شوند. ممکن است از داروهای نوروپاتیک برای تاثیر روی تکانه‌های عصبی استفاده شود. داروهایی مثل دولوکستین، گاباپنتین، پره گابالین و … از جمله این داروها هستند. همچنین ممکن است از داروهای شل‌کننده عضلات رایج برای درمان دیسک کمر استفاده شود.
- فیزیوتراپی: برای درمان عارضه‌های دیسک کمر، ممکن است از فیزیوتراپی کمک گرفته شود. فیزیوتراپی درد را به حداقل می‌رساند.
روش تهاجمی
برای برداشتن قسمتی از فتق دیسک آسیب دیده از دیسککتومی استفاده می‌شود. معمولا از جراحی در صورتی استفاده می‌شود که درمان‌های غیرتهاجمی بعد از گذشت مدتی جوابگو نباشند. در موارد نادر از جراحی برای درمان دیسک کمر استفاده می‌شود. در این روش‌ها قسمت بیرون‌زده دیسک کمر برداشته می‌شود.
بررسی روش‌های درمان توراسیک
برای درمان این عارضه هم از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. این روش‌ها هم به دو دسته کلی جراحی و غیرجراحی تقسیم می‌شوند. در ادامه به بررسی این روش‌ها می‌پردازیم.
روش غیرجراحی
در بیشتر موارد برای درمان توراسیک از رویکردهای محافظه‌کارانه استفاده می‌شود. با تشخیص این عارضه درمان‌های غیرتهاجمی زیر توصیه می‌شوند:
- فیزیوتراپی: با استفاده از حرکات فیزیوتراپی، آموزش می‌بینید که عضلات پشت خود را چگونه تقویت کنید. دامنه حرکات تا بهبودی وضعیت دیسکهای قفسه سینه ادامه پیدا می‌کنند. این تمرینات تا حدود زیادی فشار را از روی رگ‌های خونی و اعصاب در این ناحیه برمی‌دارند.
- دارو: استفاده از داروهای مختلف ضدالتهاب و آرام‌بخش، برای درمان توراسیک هم کارساز است. برای این کار از داروهای استروئیدی و غیراستروئیدی استفاده می‌شود. البته باید توجه داشت که حتما این داروها با نظر پزشک مصرف شوند.
روش جراحی
در موارد نادر و در صورتی که درمان‌های محافظه‌کارانه پاسخگو نباشند، از روش جراحی برای درمان توراسیک استفاده می‌شود. در این روش‌ها یک عضله و بخشی از اولین دنده توسط جراح برداشته می‌شوند. این کار برای برداشتن فشار از روی قفسه سینه انجام می‌شود. همچنین ممکن است جراح برای درمان از پیوند زدن شریان آسیب دیده با قسمت دیگری از بدن شما استفاده کند. به هر حال این روشی است که با ریسک‌های زیادی همراه است. با این حال گاهی برای درمان ناچار به پذیرش این ریسک‌ها خواهید بود.
کلام پایانی
در این مطلب به معرفی روش‌های درمان دیسکهای گردن، درمان دیسک کمر و درمان توراسیک پرداختیم. برای درمان همه این عارضه‌ها از روش‌های جراحی و غیرجراحی استفاده می‌شود. معمولا روش‌های غیرجراحی به دلیل ریسک پائینی که دارند بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرند. درمان‌هایی مثل فیزیوتراپی، دارو و … از جمله درمان‌های غیرتهاجمی محسوب می‌شوند. با این حال گاهی ممکن است برای درمان از جراحی استفاده کرد. جراحی عوارض خاص خود را دارد، اما یکی از روش‌های قطعی درمان هم محسوب می‌شود. در صورتی که با دردهای دیسک گردن، کمر یا توراسیک درگیر هستید، نوبت ویزیت با دکتر محسن القاسی تنظیم کنید.
منابع:
- https://mayfieldclinic.com/pe-hcdisc.htm#:~:text=Treatment%20with%20rest%2C%20pain%20medication,continue%2C%20surgery%20may%20be%20recommended
- https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2008940117
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/thoracic-outlet-syndrome/diagnosis-treatment/drc-20353994#:~:text=Surgery%20to%20treat%20thoracic%20outlet,to%20repair%20compressed%20blood%20vessels.
