موسیقی واسطه بین زندگی معنوی و جسمانی انسانه . موسیقی مؤثرترین هنری است که انسان تاکنون به آن دست یافته ، تا جایی که افلاطون و فیثاغورت معتقد بودن که در اثر حرکات سیارات و کرات آهنگی بوجود میاد که توسط اون از خداوند تجلیل و تشکر میشه .
من محسن القاسی، جراح مغز، اعصاب و ستون فقرات در این اپیزود با شما درباره تاثیر موسیقی بر مغز صحبت می‌کنم.
موسیقی از طریق شنوایی وارد مغز میشه به ساقه مغز منتقل میشه و در اونجا به چیزی که ما بعنوان موسیقی درک میکنیم تبدیل میشه و در سطوح مختلف مغز تأثیر متفاوتی رو میزاره .وقتی به موسیقی گوش میدیم مناطق مختلفی از مغز فعال میشه و فرآیندهای مختلفی از جمله شناخت، احساسات، حافظه، و حتی حرکتهارو تحت تاثیر خودشون میزاره این تأثیر ممکن است به صورت مستقیم یا غیرمستقیم اتفاق بیفتد.
شاید بهتر باشه قبل از اینکه وارد توضیحات فنی تاثیر موسیقی بر مغز بشیم تعریفی از موسیقی خوب و بد داشته باشیم .
البته این موضوع خیلی نسبی هست و هیچ وقت ما نمیتونیم به طور قطع تعریفی دقیق از این موضوع داشته باشیم .
از نظر روان شناسی موسیقی خوب موسیقی ای است که باعث میشه که شما حال خوبی از جمله : شادی، امیدواری، حس زیبایی، آرامش، توانایی و اعتماد . و موسیقی بد موسیقی ای که شما را به حالات بدی دعوت می کنه. حالاتی از جمله: افسردگی، کج اندیشی، نا امیدی، یاس، آشوب درونی، تنفر.
طیف اثر موسیقی بر انسان از ایجاد حالت عرفانی و سلوک تا خود کشی میتونه تعریف بشه .
موسیقی باعت افزایش فعالیت مغز میشه وقتی داریم به موسیقی گوش میدیم ، فعالیت مغزی ما افزایش پیدا میکنه ، وقتی هم که فعالیت مغز زیاد میشه یکی از نتایج مثبتش افزایش تمرکز و آگاهیه .
– وقتی به موسیقی مورد علاقت گوش میدی ، هورمونهای که ما اسم اونارو هورمونهای خوشحالی میزاریم ترشح میکنن ، این هورمونها بنام اندورفین و سروتونین هستن . این هورمونها می‌تونن حالت خوب و شادابی را تقویت کنن و انرژی و مثبتی رو در شما بوجود بیارن و در نتیجه فعالیت مغز رو ا افزایش بدن .
-.اگه یادتوم باشه در پادکست آناتومی مغز از عضوی بنام هیپو کامپ اسم بردیم و از نقش اون که در حافظه و یادگیری موثره صحبت کردیم . گوش دادن به یه موسیقی خوب باعث میشه که بهبودی حافظه و توانایی یادگیری شما توسط این بخش افزایش پیدا کنه .
-در مورد واکنش های عاطفی ، موسیقی میتونه به شما کمک کند تا واکنش‌های عاطفی و شناختی بهتر و با کیفیت تری رو تجربه کنید. بعضی قطعات موسیقی می‌تونن هیجان‌ها را تحریک کنن، مثلاً قطعات شاد می‌تونن انرژی و خوشحالی را بیشتر کنن، در حالی که قطعات آرام و آرامش‌بخش ممکنه به شما کمک کنه که استرستون کم بشه و تمرکزتون اافزایش پیدا کنه . این تغییرات عاطفی و شناختی می‌توانند باعث افزایش فعالیت مغز هم بشه .
-شبکه‌های عصبی تحت تاثیر موسیقی عکس العمل های مختلفی رو از خودش نشون میده ، به عنوان مثال، موسیقی هایی با ضرب آهنگ های سریع و قوی میتونه ناحیه شنوایی را فعال کنه و باعث افزایش تمرکز و توجه بشه . همچنین، موسیقی با الگوهای مختلفی مثل موسیقی جاز و موسیقی ترکیبی و میتونه تحریک‌های مغزی را ایجاد کنه و خلاقیت رو هم به نوعی افزایش بده .
موسیقی باعت تسکین و آرامش: موسیقی باعث تسکین و آرامش می‌شود و می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.
فقط یادتون باشه که گوش دادن به موسیقی با صدای بلند کاهش تمرکز و اسیب به گوش هم میشه .
تحقیقات نشون داده که اگر افراد بخوان زمان زیادی رو به موسیقی گوش بدن ، بهتره که به موسیقی بی کلام گوش بدن . به هر جهت افراط در هر چیزی میتونه مفید نباشه .
گوش دادن به موسیقی خوب میتونه باعث آزادسازی هورمون‌هایی مانند اندورفین و سروتونین را در مغز بشه ،این هورمونها به عنوان آنالژزیک‌های طبیعی یا همون مسکن ها عمل کرده و به تسکین درد و افزایش حالت سرخوشی کمک کنه .
-. موسیقی میتونه به عنوان یک درمان طبیعی برای کاهش استرس و اضطراب هم عمل کنه . گوش دادن به موسیقی مورد علاقه، میزان هورمون کورتیزول (هورمون استرس) را کاهش میده و در نتیجه احساس آرامش میشه .
همینجا لازمه که اشاره کنم ، همونطور که موسیقی خوب میتونه باعث تسکین و آرامش بشه ، گوش دادن زیاد به موسیقی های با ریتم غمگین باعث افزایش اضطراب و ناراحتی میشه .
ما در مغزمون سیستمی بنام لیمبیک داریم که نقش اون در پردازش هیجانات هست . موسیقی میتونه این سیستم رو تحریک کنه و در نهایت باعث احساس شادی، خوشحالی و آرامش در افراد بشه .
سبک زندگی این روزها باعث شده خیلی وقتها تمرکز ما روی کارهامون کم بشه و اونجور که باید از کارهامون نتیجه نگیریم ، گوش دادن به موسیقی خوب یکی از کارهایه که میتونه باعث تمرکز بشه و افکار منفی و نگرانی هارو کم کنه .
افزایش احساس خوشحالی و لذته : شنیدن موسیقی میتونه سیستم پاداش در مغز رو فعال کنه و احساس خوشحالی و لذت را برای فرد به ارمغان بیاره .
موسیقی برای بسیاری از افراد قدرت شگفت‌انگیزی در ایجاد احساس لذت و شادی داره . علم به طور گسترده‌ای به تحقیقات در ارتباط با اثرات موسیقی بر مغز و روان انسان پرداخته و البته به کشویات خیلی خوبی هم رسیده که در ادامه به مواردی از این دست می پردازیم:
موسیقی میتونه باعث افزایش سطح دوپامین که یک نوترانسمیتر مغزیه ، بشه . دوپامین مسئول ایجاد احساس خوشایند و لذت در مغز است. وقتی موسیقی را می‌شنویم، مغز پاداش‌های طبیعی را تجربه می‌کند و این باعث افزایش سطح دوپامین در مغز می‌شود که احساس لذت و خوشحالی را برایمان ایجاد می‌کند ، حتما تا حالا تجربه حضور در یک فروشگاه لباس رو داشتید که با موزیک خوبی و رایحه خوبی که در فروشگاه به راه انداخته باعث افزایش شور و شوق شما شده و در نهایت شاید بدو اینکه شما خواسته باشین ، چندتا تیکه لباس خریده باشین . این همون کاریه که دوپامین انجام میده !
موسیقی میتونه مناطقی در مغز رو که در فرایندهای اجرایی مشغول هستند رو تحریک کنه . این مناطق شامل قشر پیشانی و ماهیچه‌های کوچک مغزی میشه که در توجه، تمرکز، ارتباطات اجتماعی و حل مسائل نقش داره . تحریک این مناطق باعث افزایش فعالیت آنها می‌شود و احساس لذت و تمرکز در موسیقی را بهبود می‌بخشه .
سطح هورمونهای خوشحالی و کاهنده استرس مثل اندروفین، سروتونین و کورتیزول با شنیدین یه موسیقی خوب و خوشایند افزایش پیدا میکنه و احساس رضایت و لذت را افزایش میده .
موسیقی یکی از فراخوان های بسیار قدیمی در ذهن ما هست ، خیلی اوقات با شنیدن یه قطعه موسیقی ، انگار در کثری از ثانیه به زمان بسیار گذشته سفر میکنیم و کلی از خاطرات قدیم برامون زنده میشه . خیلی وقتها این حال و هوای قدیمی برای ما خوشاینده و بعضی موارد هم یاداور اتفاق غم انگیز برای ما میشه .
تحریک حافظه یکی دیگه از اثرات هست که موسیقی بر روی مغز ما خواهد داشت : موسیقی می‌تواند به بهبود حافظه و تقویت قابلیت یادگیری کمک کنه ، حالا چطور ؟
هورمون های که در اثر موسیقی گوش دادن ترشح میکنن باعث میشن که تمرکز مارو زیاد میکنن . چگونگی ترشح این هورمون ها در اثر گوش دادن به موسیقی یه فرایند فیزیکی – شیمیایی هست که در نهایت این تمرکز رو ایجاد میکنه .
موسیقی میتونه وابستگی شنیداری ایجاد کنه، به این معنی که هنگامی که شما به یک آهنگ خاص گوش می‌دین ، مغز شما به صورت غیرارادی این آهنگ را در حافظه طولانی مدت ذخیره میکنن. این وابستگی شنیداری می‌تواند به شما کمک کنه تا اطلاعات و رویدادهای مرتبط با آهنگ را بهتر به خاطر بسپارید. خیلی وقتها یه واقعه ، حادثه و یا حتی یه فرد به یک موسیقی پیوست میشن و با شنیدن اون موسیقی اون صحنه به یاد و خاطره ما میاد . در واقع موسیقی میتونه خلق کننده احساسات و عواطف باشه ، شادی، غم، هیجان، اندوه، همدردی و غیره. این احساسات همراه با موسیقی می‌توانند خاطرات و رویدادهای مرتبط را به طور قوی‌تر و بهتر در حافظه به ثبت برسونن .
موسیقی به صورت طبیعی الگوها و ترکیباتی از صداها و نت‌ها را داراست. وقتی به موسیقی گوش میدیم ، مغز ما الگوها را تشخیص میده و به صورت ضمنی پردازش میگنه . این فرآیند پردازش الگوها و ترکیبات موسیقی می‌تواند حافظه‌ی شما را تحریک کند و بهترین قابلیت یادآوری را فراهم کند.
با این حال، باید توجه داشت که تأثیر موسیقی بر حافظه ممکن است در هر فردی متفاوت باشد و بسته به عوامل فردی مانند سلیقه، تجربه‌ها و شرایط متغیر باشد. همچنین، برای بهینه‌سازی تأثیر موسیقی بر حافظه، می‌توانید از روش‌های دیگری مانند ترکیب آموزش و مطالعه با گوش دادن به موسیقی استفاده کنید.
در مغز، موسیقی به صورت همزمان توسط چند منطقه مختلف پردازش میشه . یکی از این مناطق، قشر شنوایی مرتبط با پردازش صداها و موسیقیه . این قشر توانایی تحلیل فرکانس، ریتم و تغییرات صداها را داره . آنالیز این ویژگی‌های صوتی در قشر شنوایی به ما کمک می‌کند تا الگوها و ریتم‌های موسیقی را درک کنیم.
